สติปัญญา

"สติปัญญา" ต่างกับ สติ เฉย ๆ และต่างกับ ปัญญา เฉย ๆ, คือเป็นสติอีกแบบหนึ่ง และเป็นปัญญาอีกแบบหนึ่ง คือ "สัมพัทธ์-สภาพ" ออกมาเป็นบริบท (context)
. . .
คำว่าสัมพัทธ์ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่เปรียบเทียบ, ติดเนื่องกัน, เกี่ยวข้องกันทางนัยยะลำดับ เป็นคำที่มาจากภ.บาลี และภ.สันสกฤต
ในภ.อังกฤษคือคำว่า relatively (adv.) ที่ให้ความหมายเดียวกันคือแสดงบริบท และบอกว่าสองสิ่งขึ้นไปที่ถูกเทียบกันนั้น มีความเชื่อมโยงบางอย่าง

ส่วนถ้าเป็นคำว่า relative จะเป็นได้ทั้ง noun และ adj. ซึ่งในความเป็น adjective นั้นน่าสนใจ คือ นอกจากจะเป็นบริบทแบบ comparative แล้วยังบอกว่ามัน parallel (ขนาน) กันด้วย คือสิ่งที่สัมพัทธ์กันนั้น อยู่ในองค์แวดล้อมที่ต่างการระบุหรือจำกัดกรอบ ทาง "มิติสัมพันธ์" ได้ คือไม่จำเป็นต้องคิดหรือเชื่อ หรือสรุปว่ามันต้องอยู่ในตำแหน่ง หรือในพื้นที่เดียวกัน เพราะมันไม่มีวันเจอกันเลยก็ยังได้ (parallel , ขนาน ไม่มีวันบรรจบในพื้นที่และเวลาเดียวกันได้)
. . .
"สติปัญญา" เป็นโต๊ะทำงานที่สำคัญมาก ในการหาความจริงของสิ่งต่าง ๆ ที่เข้ามาในผัสสะ
การมีอัตตาจะทำให้สติหายไปเหลือแต่ปัญญาซึ่งเป็นของดิบ เหลือเพียงสติในระดับ micro ที่ปกป้องหุ้มห่อปัญญาดิบไว้ ทำให้อัตตาคงสภาพเป็นตัวตนของคนอยู่ได้นาน
. . .
คนมีสติปัญญาคือคนที่มอง "ความสัมพันธ์/สัมพัทธ์ นัยยะเชิงลำดับ" ของสิ่งต่าง ๆ และตัวเองออก คือมองเห็นธรรมชาติของสิ่งรอบตัวว่าทำงานอย่างนี้ (Positions and Prepositions ซึ่งรวม ๆ เราเรียกกันว่า Relatively หรือ "สัมพัทธ์" นี่แหละ เป็นคำที่ต้องศึกษาลงไป เอาแค่ได้ยินมาแล้วจำไปพูดต่อนั้นไม่ได้)
- - - - - - -
สติปัญญาจัดเป็นศัพท์ภาษาไทยที่รับเนื่องมาจากศัพท์ในพุทธศาสนา
ซึ่งใน Musicology หลักการเรื่อง relative ทั้งปวงนั้นสำคัญอย่างยิ่ง ไม่ว่าจะเอ่ยทฤษฎีบทใด ๆ ขึ้นมาจะมีเงาของเรื่องนี้อยู่ตลอด, ซึ่งกลายเป็นสิ่งแยกแยะนักดนตรีมาตรฐาน กับ "ศิลปิน" ที่มีทักษะทางการประพันธ์ออกจากกันได้ชัดเจน

/// แยกแยะ "พระจริง ๆ" ออกจากคณะสงฆ์ ได้. ///

แยกแยะ "มนุษย์" ออกจากปุถุชนหรือ "คน" ได้.